KABANATA 1 : Ang Apelyidong Hindi Ko Pinili
Ang apelyido ko, Trillanes.
Pero hindi ‘yan ang apelyido ng mga kapatid ko.
Tuwing enrollment, natatawag ako sa klase bilang “Dominic Trillanes,” at bawat beses na tumitingin ako sa listahan ng mga estudyanteng bagong salta sa eskwelahan, ako lang ang may apelyidong ‘yon sa batch namin. Para akong salitang banyaga sa diksyonaryo ng mga batang lumaki sa parehong kalye. Sa isang baryo kung saan halos lahat magkakamag-anak, ako lang ang hindi ka-apelyido ng kahit sinuman.
Sa bahay ng tunay kong mga magulang sa Bicol, lahat sila ay Estoesta — sina Kuya Jeric, Ate Rosalie, Kuya Benjo, Ate Hannah, at iba pa. Habang lumalaki, palagi kong iniisip kung bakit kailangan kong maging iba. Bakit ako?
Pero hindi ko ‘yan pinili.
Wala naman akong ginawang mali bilang sanggol. Wala rin akong hiniling. Pero sa murang edad, natuto akong tanggapin na ang ilang bagay, hindi natin hawak — gaya ng apelyido, pinagmulan, at ang dami ng kanin sa hapag-kainan.
Galing kami sa Daraga, Albay. Pito kaming magkakapatid noon. Nagsasaka sina Itay Abelardo at Inay Marites. Malawak ang bukirin pero maliit ang ani. Sapat lang para sa limang araw ang pagkain, at pag wala na, ayos lang daw kahit asin sa kanin. Natuto kaming maghati sa isang itlog, o kaya'y mag-ulam ng sabaw na may tatlong hibla ng dahon ng malunggay. Ang mahirap, hindi lang salat sa pagkain — salat din sa yakap, sa pansin, sa panahon. Sapagkat sa bahay na iyon, palaging may inuuna… at hindi ako ‘yon.
Nang magkasakit ako noong halos dalawang taong gulang, naisip ng magulang kong ipamigay ako sa isang kamag-anak. Hindi raw nila kayang tustusan ang pagpapagamot, at may kakilala silang mas maayos ang buhay. Iyak daw ako nang iyak habang iniaabot ako, pero bata pa ako noon. Hindi ko maalala. Ang malinaw lang sa akin: paggising ko sa bagong bahay, ibang tunog ng boses ang unang narinig ko. Malambing, maingat, parang kinukumbinsi ang sarili na ako’y kanila na.
Doon pumasok sa buhay ko sina Tita Elen at Tito Oscar — ang nagpalit ng apelyido ko.
Si Tita Elen ay kapatid ni Inay. Maputi siya, maiksi ang buhok, at palaging may hawak na rosaryo. Siya na ang naging “Mama” ko. Araw-araw bago ako pumasok sa school, ipapatong niya ang kamay sa ulo ko habang sinasambit ang, “Jesus, Jesus, Jesus, cover him with Your blood.” Kapag may sakit ako, hindi gamot ang una niyang nilalabas — kundi langis na binasbasan mula sa simbahan. Sa bawat hapunan, may dasal. Sa bawat gising, may basbas.
Si Tito Oscar naman, tahimik. Pero hindi nangangahulugang wala siyang pakialam. Hindi siya palasalita, pero palaging nandyan. Naghahatid sa school. Kumakapa ng thermometer tuwing nilalagnat ako. Hinahabol ang mga bully ko sa kanto, sabay sabing, “Pag bumalik kayo rito, ako kakaharapin n’yo.” Siya ang unang nagturo sa akin kung paano magtimpla ng gatas, mag-ayos ng sarili, at manindigan sa prinsipyo.
Sa bahay nila, natutunan ko kung paano maging bata.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡOfwlHWttHg
May pagkain sa mesa, may tsinelas sa paa, may notebook sa bag.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡifMpCrrQYl
May TV sa sala, may electric fan kahit brownout, at may yakap sa gabi.
Pero kahit may bago na akong pamilya, hindi nawala ang pagbisita sa Bicol tuwing bakasyon. Isang beses sa isang taon, ipinapasyal nila ako roon. Doon ako muling napapaalala kung saan talaga ako galing. Lupa pa rin ang sahig sa bahay. May tulugan pero walang kutson. At kahit pa may halakhakan sa hapag, may tahimik na tensyon sa likod ng bawat titig. Kasi alam nilang iba ako. Naiiba na.
"Si Dom, ang anak na ipinamigay."23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡMj4XWnyd1C
"Siya ‘yung lumaking may aircon."23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡlyfxxQroxo
"Siya ‘yung hindi na namin kasama araw-araw."
Hindi ako nagtanim ng galit sa kanila.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡyOaNR3dDFg
Sa halip, nagtanong ako sa sarili:23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡh2jHYtwa4J
Saan nga ba ako nabibilang?
Pero kahit gano’n, mas pinili kong tumahimik.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡYriy0BcCSb
Mas pinili kong magpasalamat.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡ5PgNF3wnI7
Kasi kahit hindi ko pinili ang apelyido ko, pinili nila akong mahalin.
Nung Grade 3 ako, may assignment kami sa Filipino: “Gumawa ng talata tungkol sa pamilya.” Lahat ng kaklase ko, masaya sa pagsusulat. May nagsulat tungkol sa birthday nila, sa bonding sa mall, o sa paglalambing sa nanay at tatay nila. Ako? Tinitigan ko lang ang papel ng ilang minuto. Hindi ko alam kung sino ang ilalagay ko. Kasi ang pamilyang tunay kong pinanggalingan — hindi ako kasama roon araw-araw. At ang pamilyang kinalakihan ko — hindi ko naman talaga kadugo.
Hanggang sa may narinig akong tinig sa likod ng isip ko.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡiG9wc1zrLh
“Tama na ‘yan, anak. Maupo ka lang. Pagtitimpla kita ng gatas.”23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡQNWeVoqJOJ
Yun ang sabi ni Mama isang gabi nang umuwi akong umiiyak dahil tinawag akong “ampon” ng kaklase ko.
Doon ko narealize, hindi kailangang kadugo para matawag kang pamilya.
Simula noon, tinanggap ko nang buo ang apelyido ko. Trillanes. Ibig sabihin: matatag, tahimik, pero may paninindigan. Hindi man ako kadugo ni Mama at Papa, pero sila ang unang tumanggap sa akin ng buong-buo — hindi dahil kailangan, kundi dahil gusto nila.
At habang lumalaki ako, bitbit ko ang dalawang mundong ‘yon. Dalawang tahanan. Dalawang katauhan. Dalawang klase ng pagmamahal — isa sa dugo, at isa sa desisyon.
Ngayon, matanda na ako. Marami nang pinagdaanan. Nagkaroon na rin ng sariling bahay, negosyo, at karanasan. Pero sa kabila ng lahat, hindi ko pa rin nakakalimutang bumalik sa simula — sa apelyidong hindi ko pinili, pero nagturo sa akin kung ano ang tunay na yaman.
Hindi ito pera.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡhKxAyPlP7Z
Hindi bahay.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡBwphsfLvTt
Hindi mamahaling gamit.
Ang yaman, para sa akin, ay ang pagmamahal na hindi mo kailangan bayaran.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡFIBNUki1eY
Yung hindi mo hinihingi pero ibinibigay.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡczsH5YUr4c
Yung hindi mo kadugo, pero kasing tibay ng haligi.
Ako si Dominic Trillanes.23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡmhKMyGOAMn
At ito ang notepad ng buhay ko.
23Please respect copyright.ＰＥＮＡＮＡCSCZ3xkvBM
and then Add to home screen.